Itsutsu no Kata

Itsutsu no kata 五の形 (vormen van vijf)

Itsutsu no kata zou in 1887 door Jigoro Kano zijn ontwikkeld, maar er zijn ook bewijzen dat dit kata al eerder bestond. Het vereist een volwassenheid in het begrijpen van de judo-theorie. Het kata heeft 5 technieken deze vijf symbolische bewegingen vertegenwoordigen de ethiek van judo en is geïnspireerd door de vormen die in de natuur voorkomen. De technieken kregen geen namen van Jigoro Kano, dus soms wordt dit kata een “onvoltooide kata” genoemd.

Jigoro Kano geloofde dat er vijf overheersende principes zijn die bij judo en alle vechtsporten gelden. Hij probeerde de leerlingen het principe van judo uit te leggen met een minimum aan principes. Omdat deze principes universeel bedoeld zijn, worden ze gelijkgesteld met natuurlijke bewegingen die in het universum worden aangetroffen, zoals een golf in de oceaan of een draaikolk. 

Het Itsutsu no Kata is een “innerlijke kata” van een persoon die op zoek is naar de waarheid en hier de elementen van de natuur ontmoet en ermee harmoniseert.

  • Ippon me – directe geconcentreerde energie 
  • Nihon me – afbuiging – vermijd en gebruik Uki otoshi
  • Sanbon me – circulaire energie of draaikolk
  • Yonhon me – actie en reactie – terwijl de zee de kust schoonveegt
  • Gohon me – de leegte – met behulp van de vorm van Yoko wakare

Groet ceremonie 挨拶

De judoka die de technieken uitvoert is tori – 取 り, de judoka die deze ontvangt is uke – 受 け. De judomat afmeting is normaal 8 bij 8 meter. Beide judoka staan op 8 meter buiten de mat, ze maken een staande buiging voor de mat (ritsu rei – 立 礼) op dezelfde manier zoals in de andere kata’s, daarna stappen ze de judomat op. Bij 6 matten afstand draaien beiden judoka een kwartslag en maken een staande buiging (ritsu rei – 立 礼) naar Joseki. De judoka draaien met hun gezichten naar elkaar toe maken een staande buiging naar elkaar. 

Ippon me - directe geconcentreerde energie 

Tori en uke openen het kata zoals alle kata’s met een grote stap voorwaarts. Vervolgens begint uke met lopen en loopt met Ayumi ashi naar het midden van de mat. Zodra uke daar staat begint tori met lopen en gelijktijdig gaat de rechterarm en hand van tori omhoog met de handpalm naar voren. Zodra tori bij uke is plaatst deze de handpalm op het borstbeen. Om uke in beweging te krijgen duwt tori om beurten met de pink en duim tegen uke. Uke wordt hierdoor in beweging gebracht na achteren. Tori stapt naar voren en uke wordt naar achteren geworpen. 

Nihon me - afbuiging

Nadat uke is gevallen uit de eerste techniek komt uke omhoog trekt zijn rechter been in om op te staan, gelijktijdig steekt uke met de rechterarm naar tori. Deze reageert en pakt de pols van uke en gaat mee in zijn stekende beweging, daarna zakt tori op zijn linkerknie. Hierdoor krijgt uke een vorm van meegaande energie waardoor uke zijn balans niet meer kaan houden en zal vallen op de tatami. Zodra uke is gevallen gaan beide judoka naar een knie met de armen gespreid, klaar voor de volgende techniek “sanbon me”.

Sanbon me - circulaire energie

Nadat beide judoka op een knie zitten en de armen spreiden staan ze langzaam op, alsof er een vogel weg vliegt. Echter beiden draaien langzaam om elkaar heen om zo de circulaire energie op te bouwen. Nadat ze bij elkaar komen raken de armen elkaar aan, waarbij de linkerarm boven zit en de rechterarm onder, ze dagen elkaar uit om de armen tegen elkaar te duwen. Dan stapt tori met twee voeten naast elkaar naast uke en laat zich vallen terwijl de linkerarm uke dwingt om mee te gaan in zijn vallende beweging. Tori maakt een Yoko wakare en blijft een moment liggen met de heupen van de grond.

Yonhon me - actie en reactie

Uke staat na de val in de voorgaande techniek al rechtop in de hoek van de tatami. Tori trekt zijn linkerbeen in en staat op en loopt naar de tegenovergestelde hoek. Hij draait linksom, heft zijn armen richting uke, en stapt met zijn linkerbeen naar achteren gelijktijdig brengt hij zijn armen ook naar achteren om zo energie te pakken voor de aanval. Van laag naar hoog, van langzaam naar snel loopt tori op uke af. Zodra tori uke is gepasseerd (ongeveer 90 cm) stopt de aanval en veranderd tori zijn stappen naar achteren zijn armen zijn dan gespreid. Bij uke aangekomen beginnen beiden met rechts naar achteren te stappen. De achterwaartse beweging versneld en uke wordt geworpen.

Gohon me - de leegte

Bij de laatste techniek staan beide judoka op en lopen met de rug naar elkaar richting de tegenovergestelde hoek van de tatami. Daar aangekomen spreiden beide judoka hun armen en draaien hun bovenlichaam naar links. Beiden zijn klaar voor een aanval zo lopen op elkaar af maar op het allerlaatste moment laat tori zich voor uke vallen en maakt een Yoko wakare, zonder de judogi van zijn tegenstander aan te raken. Je kunt zeggen dat dit de ultieme judoworp is, om je tegenstander te laten vallen zonder kumi kata.

Hierna lopen beide judoka teug naar hun beginpositie groeten elkaar, Joseki en de mat af. 

Hieronder de gehele Kodokan – Itsutsu no Kata instructie film.