Nage no Kata

Nage no Kata 投の形 (vormen van werpen)

Het Nage no Kata is het eerste kata die door Jirigo Kano werd ontwikkeld in 1884 en 1885 in de Kodokan. Het kata bestaat uit vijf series van 3 worpen die zowel rechts als links uitgevoerd dient te worden. Dit kata is een van de twee randori kata’s samen met het Katame no Kata (vormen van controle). In Nederland is de eerste drie series van dit kata onderdeel voor de eerste dan graad (zwarte band). Indien men een hogere dangraden wil behalen moet je alle vijf series demonstreren. De vijf series van het Nage-no-Kata zijn:

  • Te-waza 手技, arm worpen
  • Koshi-waza 腰技, heup worpen
  • Ashi-waza 足技, been worpen
  • Ma-sutemi-waza 真捨身技, offer worpen (rug)
  • Yoko-sutemi-waza 橫捨身技, offer worpen (zij)

Groet ceremonie 挨拶

De judoka die de technieken uitvoert is tori – 取 り, de judoka die deze ontvangt is uke – 受 け.  In Japan zijn de judomatten 90 cm bij 1,80 cm in Europa zijn de matten 1 meter bij 1 meter, gemakshalve zal ik deze maat aanhouden. De totale gevechtsruimte afmeting is normaal 8 bij 8 meter (bij EK, WK en Olympisch is het zelfs 10 bij 10 meter).

Beide judoka staan tegenover elkaar buiten de gevechtsruimte, tatami (8 matten afstand). Tori heeft de examinator of de beoordelaar (Joseki – 上座) aan de linkerkant. Beide judoka maken een staande buiging voor de mat (ritsu rei – 立 礼) door de voeten in een V vorm te zetten (hakken aan elkaar), de handen glijden naar beneden en raken de bovenkant van de knie aan. De rug moet recht blijven waardoor de judoka ongeveer twee meter schuin vooruit kijkt, daarna stappen ze de judomat op. Bij 6 matten afstand draaien beide judoka een kwartslag en maken een staande buiging (ritsu rei – 立 礼) naar Joseki. De judoka draaien hun gezichten naar elkaar toe en gaan op twee knieën zitten en maken een groet naar elkaar (za rei – 座 礼). Ze staan op maken een grote stap voorwaarts te beginnen met de linkervoet (defensief) en staan in natuurlijke houding (Shizen hontai 四善本台) op hun basis positie, ongeveer 4 matten afstand.

Tori loopt naar uke beginnend met zijn linkervoet (ayumi ashi 歩 み 足), dit omdat tori een defensieve houding aanneemt. Bij uke aangekomen begint uke met de aanval (vastpakken) en loopt naar voren beginnend met zijn rechtervoet (tsugi ashi 次 足). Tori neemt de aanval over en werpt uke. Dezelfde techniek wordt daarna links uitgevoerd. In alle worpen komen drie aspecten terug, namelijk de balansverstoring (kuzushi 崩し), uke in de werppositie zetten (tsukuri 造り) en het werpen van de worp (kake かけ).

Uke verandert zijn aanvallen op basis van de eerdere aanpassingen die tori heeft gedaan. Hieronder is de uitvoering van het kata beschreven inclusief filmmateriaal dat is gemaakt tijdens mijn bezoek aan de Kodokan in 2018 en 2019. 

Te-waza 手技, arm worpen

Uke begint en heeft nog geen ervaring met tori. De aanval begint door, met een rechtse pakking, de judogi van tori vast te pakken en tori naar achteren te duwen. Tori reageert door een stap achteruit te doen en demonstreert hiermee het principe van meegeven. In de tweede stap neemt tori, uke mee en bij de laatste derde stap wordt uke geworpen. Uki otoshi is als eerste techniek gekozen in het Nage no Kata omdat het de schoonheid en dynamische precisie van de krachten demonstreert. Als een drijvende druppel vliegt uke met een lange boog door de lucht alvorens deze vol op de rug neerkomt op de tatami. Dezelfde techniek Uki otoshi wordt ook links uitgevoerd.

Seoi nage 背負投

Nadat uke opstaat zal deze gelijk overgaan naar een aanval nu met een slag naar het hoofd van tori. Tori zal echter zal niet wegstappen maar stapt naar voren en blokkeert, draait en laat zijn lichaam zakken om zo effectief gebruik te maken van de slaande kracht die uke uitoefent. Door juist mee te gaan in deze kracht van uke wordt uke geworpen. Deze techniek Seoi nage is een verwijzing naar Jiu-jitsu worp waarbij de arm van uke wordt gebroken op de schouder van tori. Mede hierdoor moet de worp gemaakt wordt op de schouder van tori. Hierna wordt de worp links uitgevoerd.

Kata guruma 肩車

Bij de derde techniek maakt uke een zelfde aanval, aan de judogi zoals bij eerste techniek. In de tweede stap pakt tori in de elleboog van uke. In de derde stap houd uke zicht een beetje om niet naar beneden te worden getrokken zoals bij Uki otoshi. Om deze actie tegen te gaan maakt tori een grote stap naar achteren en trekt uke boven op zijn schouders. Tori strekt uit laat zien dat deze in balans staat en werpt uke vervolgens schuin naar voren. Deze worp Kata guruma gaat via het principe als een rad van een wiel (guruma). Deze techniek wordt daarna links uitgevoerd.

Na de eerste serie met de armworpen gaan tori en uke terug naar hun basispositie (4 meter afstand) en maken hun judogi in orde, ze staan dan met hun rug naar elkaar, zodra ze omkeren houden ze hun gezicht richting Joseki.

Koshi-waza 腰技, heup worpen

Uki goshi 浮腰

Uke en tori lopen naar elkaar toe en uke zal gelijk een slag aanval maken richting het hoofd van tori. Uke houdt zijn hand voor zich om eerder gekregen Seoi nage te blokkeren. Tori compenseert door aan de ander kant in te draaien onder de slag van uke (Tori maakt een linkse worp). Daarna grijpt hij de uitgestrekte arm van uke en brengt zijn heup in. Met de hand op de rug en te draaien met zijn heup kan hij uke werpen met de Uki goshi. Dit was de favoriete techniek van Jigoro Kano. Daarna wordt de techniek andersom uitgevoerd.

Harai goshi 払腰

Tori loopt naar uke (ayumi ashi) en uke reageert met een aanval door tori’s judogi vast te pakken en tori naar achteren te duwen. Tori gaat mee en neemt de aanval over hij legt zijn rechterhand op de rug van uke met de vingers omhoog. Bij de derde stap zet tori uke naar voren uit balans maar uke geeft lichtverzet. Tori draait en kan zijn been op zwaaien hierdoor zal het verzet van uke alsnog worden gebroken en kan tori de Harai goshi maken. Daarna wordt de worp links uitgevoerd.

Tsurikomi goshi 釣込腰

De derde techniek van de heupworpen is de enige techniek waarbij tori gelijk in de nek van uke pakt, deze verstijft door zijn ervaring van de vorige techniek nog dramatischer om de worp te willen voorkomen. In de derde pas komt tori plotseling verlaagt naar voren en stapt in, hierdoor komt tori onder het zwaartepunt van uke. Uke verstijft nog meer en zal als een “stijve hark” door tori worden geworpen met de Tsurikomi goshi… hierna voert tori dezelfde techniek links uit.

Na de tweede serie de heupworpen gaan tori en uke terug naar hun basispositie (4 meter afstand) maken hun judogi in orde, ze staan met hun rug naar elkaar en zodra ze omkeren houden ze hun gezicht richting Joseki.

Ashi-waza 足技, been worpen

Okuri ashi harai 送足払

Beide judoka lopen naar elkaar toe (ayumi ashi), naar het midden van de tatami. Uke pakt vast, maar tori neemt het initiatief en duwt uke opzij en maakt een zijwaartse stap beweging. Uke houdt in en wil niet (na de eerste stap zit een korte stop) daarna dwingt tori nog meer en blijft uke duwen. Uke probeert een inhaalslag te maken om te voorkomen dat deze naar voren wordt geworpen. Daarna veegt tori beide benen/voeten weg en maakt de Okuri ashi harai. Hierna wordt de techniek links uitgevoerd.

.

Sasae tsurikomi ashi 支釣込足

Tori loopt naar uke en uke maakt de gebruikelijke aanval aan de judogi en een stap naar voren. Tori geeft mee en neem uke mee met tsugi ashi (aanvallende pas). Bij de tweede pas verandert tori het voetenwerk door halverwege de stap opzij te stappen en te draaien. Tegelijk trekt tori uke nog steeds in een voorgaande beweging mee maar blokkeert ondertussen laag het voorste been van uke. Uke valt door de kracht van tori in een grote voorwaartse boog op de tatami met een Sasae tsurikomi ashi.

Uchi mata 内股

Tori en uke lopen beide naar het midden van de mat. Uke maakt de aanval door vast te pakken en een klein stapje naar voren te maken. Tori neemt de aanval over door uke te laten rond stappen. Uke wordt nu achter tori aangetrokken terwijl ze dichter bij elkaar komen komt er een punt (bij de derde stap) dat tori zijn been omhoog zwaait tegen het dijbeen van uke. Tori gaat met de beweging van uke mee (hij mag dus niet terug stappen) en werpt uke met een Uchi mata. Dit was trouwens de favoriete worp van Anton Geeskink. Daarna wordt de techniek links uitgevoerd.

Einde van de derde serie, beenworpen, tori en uke gaan terug naar hun basispositie en maken hun judogi in orde, ze staan met hun rug naar elkaar en zodra ze omkeren houden ze hun gezicht richting Joseki.

Voor de eerste dan graad (zwarte band) dient de bovenste drie series te worden uitgevoerd. Voor alle hogere dangraden (vanaf de 2e dan) moet men ook de onderstaande offerworpen demonstreren. 

Ma sutemi waza 真捨身技, offer worpen

Tomoe nage 巴投

Tori loopt naar uke (ayumi ashi) en uke komt aarzelend een stukje naar voren. Uke valt aan en stapt naar voren. Tori laat toe maar neemt dan gelijk de aanval over en duwt uke naar achteren, tori stapt met zijn voorste voet als eerste. Na twee stappen geeft uke verzet en wil terug naar voren, tori pakt beide revers vast en zet gelijk zijn voeten bij elkaar en zakt naar beneden. Door naar achteren te gaan hangen zijn been in de lies of buik van uke te plaatsen, verliest uke zijn balans. Uke moet nu een cirkelvormige rol maken over tori heen. Tori maakt de offerworp Tomoe nage. Daarna wordt dezelfde techniek links uitgevoerd. 

Ura Nage 裏投

Uke staat op van de vorige techniek en denkt gelijk aan aanvallen en probeert op het hoofd van tori te slaan met een neerwaartse slag. Tori stapt in (te beginnen met het been aan de buitenzijde) en zakt onder het zwaartepunt van de aanvaller, uke. Belangrijk tori blijft recht naar voren kijken. Een hand zit op de band (vingers omhoog) de andere zit op de rug van uke. Door mee te gaan in de slag beweging van uke valt tori op zijn rug met de heupen van de mat en maakt Ura nage. Dezelfde techniek wordt hierna links uitgevoerd.

Sumi Gaeshi 隅返

Tori loopt naar uke en uke begint het initiatief door een gewijzigde houding aan te nemen, ze pakken hierbij elkaar niet vast aan de judogi, maar zoals bij sumo om de elleboog en hand op de rug. Uke wil tori naar voren trekken om hem uit balans te krijgen maar Tori neemt dit initiatief over en trekt uke in een boog naar voren. Uke verzet zich door omhoog te komen tori profiteert hiervan stapt in en laat zich naar achteren vallen, gelijk brengt tori zijn andere voet tegen het dijbeen van uke. Door het vallende lichaam van tori valt uke in een boogcirkel over tori heen met een Sumi Gaeshi. Hierna wordt de techniek links uitgevoerd.

Einde van de vierde serie, ma sutemi, tori en uke gaan terug naar hun basispositie en maken hun judogi in orde, ze staan met hun rug naar elkaar en zodra ze omkeren houden ze hun gezicht richting Joseki.

Yoko sutemi waza 橫捨身技, offer worpen

Yoko Gake 横掛

Tori loopt naar uke (ayumi ashi) en uke maakt weer een aanval naar voren. Tori gaat mee (tsugi ashi) en in de tweede stap wordt uke lichtjes uit balans gebracht doordat zijn elleboog in de zij wordt geduwd. Uke probeert zijn evenwicht te herwinnen door naar voren te stappen. Bij de derde stap verandert tori zijn horizontale trekkracht in een naar binnen gedraaide trekkracht. Hierdoor verstijft uke en verliest zijn evenwicht en begint te vallen. Halverwege de val stapt tori met een voet achter de ander en snijdt beide voeten van uke onder het lichaam weg (ter hoogte van de enkels) en valt mee naar de mat met een Yoko gake. In het judo is dit de meest harde val voor uke. Jirigo Kano heeft deze techniek daarom als laatste opgenomen in het Gokyo systeem.

Yoko Guruma 横車

Uke probeert opnieuw aan te vallen met een neerwaartse slag naar het hoofd van tori. Tori probeert dezelfde techniek te maken als in de vierde serie (Ura nage) door onder de arm van uke te duiken en in te stappen. Nu heeft uke tori door en stapt niet met beide voeten naar voren maar houdt een been/voet achter en trekt zijn slaande arm terug. Tori gaat weer met de beweging van uke mee en schuift zijn been tussen de benen van tori en valt op zijn zij hiermee slingert hij uke over zich heen richting de hoek van de tatami met een Yoko guruma. Daarna wordt de techniek links uitgevoerd.

Uki Waza 浮技

Bij de allerlaatste techniek van het Nage no Kata valt uke weer aan met de gewijzigde verdedigende sumo houding. Tori neemt ook deze houding ook aan en weerstaat de aanval door uke in een boog naar voren te trekken. Uke geeft verzet door omhoog te komen maar tori neemt uke weer in een boog mee. Uke geeft nog meer verzet en tori werpt zijn been schuin naar achteren en valt op zijn zij. Uiteraard houdt tori, uke vast en door deze krachtexplosie zal uke over het been van tori worden geworpen in richting van een hoek. Tori maakt de Uki waza. Daarna moet de techniek links uitgevoerd worden. 

Na het einde van de vijfde serie gaan tori en uke terug naar hun basispositie en maken hun judogi in orde, bij het omkeren houden ze hun gezicht richting Joseki. Ze staan in natuurlijke houding (Shizen hontai). Beide judoka maken een grote stap naar achteren te beginnen met de rechter voet (defensief). Ze knielen (links-rechts) en maken een buiging (za rei – 座 礼). Daarna staan ze op draaien 90 graden en maken een staande buiging (ritsu rei – 立 礼) naar Joseki. Daarna stappen ze achterwaarts van de mat en groeten de mat.